1.1 Het aandeel van de meest duurzame, gezonde en ruimte-efficiënte vervoermiddelen laten toenemen

In 2021 werken we verder aan de verbetering en veiligheid van het fietsnetwerk in de stad, om een verdere toename van het gebruik van de fiets te faciliteren. We werken aan de uitvoering van de herinrichting van:

• de Burgemeester Reigerstraat/Nachtegaalstraat,
• de Westerkade/Oosterkade,
• de Weerdsingel Oostzijde,
• de route langs de Vecht tussen de Rode Brug en de David van Mollembrug,
• de fietsonderdoorgang onder het spoor ter hoogte van de Locomotiefstraat (Cartesiusdriehoek),
• de alternatieve fietsverbinding door Rijnsweerd naar het USP.

Bij het bepalen van tijdelijke verkeersmaatregelen bij wegwerkzaamheden hanteren we als uitgangspunt, dat fietsers en voetgangers het werk moeten kunnen passeren, tenzij de verkeersveiligheid en de veiligheid op de bouwplaats in het gedrang komen. Als verkeer moet worden omgeleid zal worden gekozen om gemotoriseerd verkeer (in elk geval auto’s) om te leiden en fietsers en voetgangers direct langs het werk te leiden. Op deze wijze stimuleren we reizigers om tijdens wegwerkzaamheden met verkeershinder te kiezen voor de fiets of te lopen en niet voor de auto. Waarbij we reizigers stimuleren om deze keuze voor gezonde mobiliteit ook na afloop van de werkzaamheden te blijven maken.

Ook in 2021 zorgen we voor goede omleidingsroutes voor fietsers en auto’s bij wegwerkzaamheden. Goed voorbeeld hiervan zijn de huidige alternatieve fietsroutes door en langs de historische binnenstad vanwege de herinrichting van de Voorstraat-Wittevrouwenstraat. Deze fietsroutes tussen station/binnenstad en het Utrecht Science Park willen we in 2021 handhaven en fietsers blijven stimuleren om deze routes ook te gebruiken voor meer spreiding van het fietsverkeer. Dit is ook nodig vanwege de volgend jaar geplande werkzaamheden voor de herinrichting van de Nachtegaalstraat en de Burgemeester Reigerstraat.

Gelijktijdig en in lijn met het nieuwe mobiliteitsplan 2040 werken we aan de voorbereiding van het Integraal Programma van Eisen en Functioneel Ontwerp (IPvE/FO) voor het Ledig Erf en de ontwerpuitwerking van een aantal korte termijn verbetermaatregelen voor voetganger, fiets en OV op de route Vondellaan-Powellweg-Albatrosstraat. In deze voorbereiding onderzoeken we integraal wat de effecten van deze maatregelen zijn op de verkeerscirculatie en leefbaarheid in het omliggende (Zuidpoort)gebied en wat de optimale samenhang, fasering en afhankelijkheden tussen deze maatregelen zijn. Het integrale startdocument van de maatregelen ronden we in het najaar van 2020 af, waarna in 2021 de ontwerpuitwerking start.

Daarnaast bereiden we de uitvoering voor van de herinrichting Maliebaan, en we starten met de voorbereiding voor de aanleg van de Mytylbrug en de brug over de Leidsche Rijn bij Den Hommel. Bij deze projecten werken we nauw samen met het Groenprogramma.

We doen onderzoek naar de meest kansrijke nieuwe fietsbruggen en tunnels. De resultaten van dit onderzoek bieden handvatten om voorstellen uit te werken voor de realisatie, na besluitvorming over financiering. Om ook het fietsverkeer op de langere afstanden te bevorderen, werken we samen met de provincie aan snelfietsroutes van/naar Utrecht. Het deeltraject van de route naar Amersfoort (Alexander Numankade/Jan van Galenstraat) binnen de gemeentegrenzen gaan we uitvoeren. Het traject van de route naar Nieuwegein (Jutfaseweg) is in voorbereiding.
Er is een fonds opgericht om relatief kleine belemmeringen die fietsers tegenkomen snel te kunnen verhelpen. Dat zal ook in 2021 leiden tot kleine fysieke maatregelen die bijdragen aan het comfort of de snelheid van de fietser. We werken onder andere aan een aanpassing bij de Laan van Minsweerd.

Met de provincie en regiogemeenten (U16) hebben we in een intentieovereenkomst afspraken gemaakt om regionale routes te verbeteren. In deze overeenkomst is een projectenlijst opgenomen waar we de komende vier jaar aan gaan werken. De provincie draagt bij in de vorm van subsidies. We willen in dit verband in 2021 onder andere de Bastionweg verbeteren, waarbij we ook de verkeersveiligheid verbeteren.

Bij de herinrichtingsprojecten en bij inbreidingslocaties creëren we meer ruimte voor de voetganger. Hiermee stimuleren we bewoners vaker te gaan lopen. We haken aan bij het project “registratie loopstromen” door middel van passantentellers in de binnenstad. We bereiden de definitieve uitbreiding van het voetgangersgebied in de binnenstad voor.

De uitvoering van de busbaan Dichterswijk startte in november 2019. De busbaan gaat eind 2020 open. Dit is het laatste deel van het Utrechts hoogwaardig OV-netwerk (HOV) tussen Utrecht Centrum en Leidsche Rijn. Begin 2021 is het hele traject klaar.
Ook verbeteren wij de looproutes naar en de toegankelijkheid van bus- en tramhaltes. Dit doen wij in overleg met belanghebbenden, zoals de Solgu.
In 2021 gaan wij verder met het voorlopig ontwerp voor de HOV-baan op de Europalaan-Noord. En in het kader van U Ned werken we aan verbetering van Openbaar vervoer bereikbaarheid van de Merwedekanaalzone. Dit is een van de no-regret maatregelen (U Ned). En de OV-verbinding tussen USP en Overvecht is eveneens onderdeel van de no-regret maatregelen.
In samenwerking met de provincie komen we tot een pakket aan maatregelen om de doorstroming van het openbaar vervoer op de volgende vijf deeltrajecten te verbeteren: Vredenburg, Waterlinieweg, Zuidpoort, Lucasbrug en Majellaknoop.

Voor de aanpak van de Noordelijke Randweg volgen we een tweesporenaanpak. Enerzijds zetten we in op het verkrijgen van extra financiële middelen en anderzijds op het verkennen van alternatieve oplossingen als het benodigde extra budget niet beschikbaar komt. Besluitvorming hierover verwachten in de eerste helft van 2021.
Voor de Westelijke Stadsboulevard werken we verder aan het definitief ontwerp op basis van de uitkomsten van de studie Noordwest. Na afronding van het definitief ontwerp wordt de aanbesteding opgestart. De realisatie start dan naar verwachting in 2022.
Voor de herinrichting van de Socrateslaan maken een voorlopig ontwerp, ook de aanbesteding zal nog in 2021 worden opgestart.
Het kruispunt Kaatstraat/Oudenoord (onderdeel van As Votulast) werken we tot een definitief ontwerp uit, ook de uitvoering start naar verwachting dit jaar. Voor de Kanaalstraat werken we het IPvE/FO uit tot een definitief ontwerp. In de tweede helft van het jaar willen we de aanbesteding opstarten.
Voor de Amsterdamsestraatweg stellen we in 2021 het Programma van Eisen vast. Dit is op basis van de studie Noordwest vastgesteld. Daarna werken we het voorlopig ontwerp verder uit.

De gemeente Utrecht werkt aan een goede ruimtelijke inpassing van de aanpassing van de Ring Utrecht. Het project behelst de aanpassing van een deel van de rijkswegen A27 en A12 (inclusief de Galecopperbrug), de aanleg van de Groene verbinding tussen Maarschalkerweerd en Amelisweerd en noodzakelijke natuur-, water- en boscompensatie. Het Rijk is verantwoordelijk voor planvorming van de Ring Utrecht en stelt het Tracébesluit op. Naar verwachting ondertekent de Minister voor eind 2020 het nieuwe Tracébesluit.
In december 2018 is een Bestuursovereenkomst tussen het Rijk en regionale partijen getekend.
De werkzaamheden van de gemeente volgen de planning van het Rijk. Begin 2021 worden afspraken over de Galecopperbrug ondertekend. Daarnaast worden afspraken gemaakt over verder planvorming en realisatie van het gedeelte A12 en van de A27 bij Amelisweerd. In 2021 wordt verder gewerkt aan een Integraal Programma van Eisen en functioneel ontwerp voor de Groene Verbinding.  

In het najaar van 2020 is het nieuwe luchtmaatregelenpakket ter besluitvorming aan de raad
voorgelegd.
Met deze maatregelen scherpen we onder andere de milieuzone aan en weren we dieselauto’s. We weren
emissieklasse 3 en ouder personen/bestel vanaf 1 februari 2021, emissieklasse V en ouder vracht/bus
vanaf 1 januari 2022, emissieklasse 4 en ouder personen/bestel vanaf 1 januari 2025 en gaan voor
nulemissie vracht/bestel/bus vanaf 1 januari 2025. We kunnen – afhankelijk van feitelijke kwaliteit en economische situatie - de milieuzone vergroten naar de snelwegring. Hier nemen we uiterlijk in 2023 een besluit over. We bieden ook een subsidieregeling aan
voor de sloop van personen- en bestelauto’s op diesel (emissieklasse 3 of ouder). Daarnaast wordt voor
mobiele (bouw)werktuigen Fase IV of hoger verplicht vanaf 2022, en onderzoeken we pilots met schone
werktuigen. Snorfietsen moeten op de rijbaan rijden binnen de stedelijke verdeelring.
We stimuleren mensen om schoner hout te stoken. Dit doen we met een voorlichtingscampagne. En we
voeren een subsidieregeling in voor schone apparatuur of de sloop van oude kachels/rookkanalen. De
drie slimme bandenpompen bij de afvalscheidingsstations blijven geleased tot 2025. De
oplaadinfrastructuur voor elektrische auto’s rollen we verder uit in de concessie met de concessiehouder.

Utrecht wil uitbreiding, opschaling en het gebruik van goederenhubs en Stads Distributie Centra (SDC’s) verhogen, omdat de hubs en SDC’s een belangrijke bijdrage leveren aan gebundeld goederenvervoer. Daartoe zal het de volgende maatregelen inzetten in 2021:

• Ontheffingen en regelgeving voor hub-vervoerders en SDC’s worden geactualiseerd, om ze meer ruimte te kunnen bieden om snel een efficiënt in de stad te kunnen leveren en op te halen. Op deze manier geven we ‘koplopers’ (bedrijven die gebundeld bezorgen op een groot aantal adressen in de stad) meer ruimte om de activiteit te kunnen uitvoeren en verder te ontwikkelen.
• Een pilot met ‘goederenvervoer over water’ wordt uitgevoerd, waarbij goederen in bulkvorm over water tot aan de rand van de binnenstad wordt getransporteerd en van daaruit met (schone en kleine) voertuigen efficiënt beleverd kunnen worden in de binnenstad en omliggende buurten.
• Stimuleren van de realisatie van een klein aantal buurthubs voor goederen, waar de pakketten en goederen voor de buurt efficiënt kunnen worden afgeleverd, zodat transporteurs niet meer de buurt in hoeven te rijden.
• Een vraaggerichte benadering inzetten in samenwerking met GoedopWeg, waarbij in samenspraak met ondernemers in winkelgebieden wordt onderzocht en gestimuleerd om de levering van goederen en het verzenden van goederen (vanuit de winkel) via hubs te laten verlopen, zodat er efficiënt geleverd en opgehaald kan worden.
• Tot slot worden nog een aantal verkeersmaatregelen gerealiseerd, gekoppeld aan het programma Wervengebied gericht op het weren van (te) zwaar verkeer in de historische binnenstad. Ook deze maatregelen dragen bij aan de ontwikkeling en het gebruik van goederenhubs.