Investeren in gelijke onderwijskansen voor ieder kind
Gelijke kansen is één van de speerpunten in de Utrechtse Onderwijs Agenda 2019-2022. In 2020 is Utrecht toegetreden tot de Gelijke Kansen Alliantie. In de Gelijke Kansen Alliantie werkt de gemeente samen met scholen, maatschappelijke partners en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap aan het verbeteren van kansengelijkheid in het onderwijs met aandacht voor thuis-, school- en de leefomgeving. Samen met deze partners werken we in 2021 verder aan de focuspunten zoals opgenomen in de Gelijke Kansen Alliantie agenda van de stad.
We investeren in het inlopen van achterstanden in taalvaardigheid. We continueren onze preventieve aanpak van taal- en leesbevordering gericht op taalverrijking van ouders en kinderen door inzet vanuit de Jeugdgezondheidszorg, de bibliotheek en de Voorleesexpress.
We investeren in het jonge kind, met als uitgangspunt; voorkomen is beter dan genezen. Op basis van de Nota van Uitgangspunten Voorschoolse Educatie 2020-2023 en de beleidsregel Passende kinderopvang 2020-2023 voeren we in 2021 met vijf kinderopvangorganisaties voorschoolse educatie en peuteropvang uit.
Kinderen die iets extra’s nodig hebben willen we een plek bieden binnen de kinderopvang. Zo werken we aan passende kinderopvang voor iedere peuter. Specifiek in Overvecht vindt in het kader van de regiodeal Overvecht extra maatwerk plaats. Bijvoorbeeld door het werken met een aangepast programma, kleinere groepen en/of extra ondersteuning op de groep. Om het bereik van de voorschool te vergroten zetten we extra in op het stimuleren en motiveren van ouders om hun peuters mee te laten doen aan de voorschool. De meerderheid van de voorschool-groepen zijn gehuisvest in schoolgebouwen. De gemeente en schoolbesturen sluiten daarvoor huurovereenkomsten met de aanbieders.
In het basisonderwijs stimuleren we de taalvaardigheid bij kinderen door het verstrekken van de subsidie versterken van taal. Scholen bepalen zelf hoe zij deze subsidie inzetten voor een maximaal resultaat bij de kinderen. De subsidie voor de Taalschool wordt gecontinueerd waardoor ook in 2021 4 tot 12-jarige nieuwkomers versneld de Nederlandse taal leren. De activiteiten van de Brede School Academie (BSA) worden in 2021 omgezet naar een digitaal lesaanbod. Vanuit de regiodeal Overvecht zetten we in op extra ondersteuning van leerkrachten en extra lestijd.
De coronacrisis heeft ook in 2021 gevolgen voor ons beleid en het vraagt om extra inzet om opgelopen onderwijsachterstanden in te lopen, zie het coronahoofdstuk.
Vier scholen zijn in schooljaar 2020-2021 gestart met het programma Transformatieve School. Docenten en scholen leren door dit programma beter om te gaan met de botsende taal en omgangsvormen waar leerlingen mee te maken hebben vanuit huis, school en op straat. Daarnaast wordt in Overvecht, vanuit de regiodeal Overvecht, gestart met de opleiding Urban Teaching die gericht is op lesgeven in de grootstedelijke context.
Op basis van de aanbevelingen uit het onderzoek naar het aanmeldbeleid in het basisonderwijs werken we samen met de schoolbesturen aan de invoering van een transparant, stedelijk toelatingsbeleid. Begin schooljaar 2021-2022 moet dit toelatingsbeleid resulteren in een gelijk speelveld voor alle ouders bij de aanmelding en toelating van hun kind op de school naar keuze.
Passende Plek
Om zich te ontwikkelen naar vermogen, krijgt ieder kind de ondersteuning die nodig is, zowel op de (voor)school als thuis. Peuters geven we optimale ontwikkelkansen door ze samen met de kinderopvangpartijen en de kernpartners te ondersteunen met passende kinderopvang. Voor een goede overgang van de voorschoolse periode naar het primair onderwijs zorgen we voor een (warme) overdracht. Onderwijs- en hulpverleningsvragen worden in overleg met de ouders gedeeld.
Ook in het primair onderwijs bieden we een passende plek door de kernpartneraanpak. Leerplicht, het buurtteam, de jeugdgezondheidszorg en het Samenwerkingsverband Utrecht PO kijken samen met het kind, ouders en de school naar wat nodig is bij vragen en/of problemen. Samen leveren de kernpartners maatwerk per kind om te voorkomen dat kinderen thuis komen te zitten. Onderwijs en zorg worden gecombineerd waar nodig. Daarnaast zijn de kernpartners van toegevoegde waarde voor de school. Vanuit veel voorkomende vragen en problemen signaleren ze kansen om de basis op school te versterken en bieden ze een veilige leeromgeving.
In 2021 blijven we als gemeente samen met de kernpartners streven naar het verbeteren en versterken van de samenwerking binnen de kernpartneraanpak door het bespreken van casussen, coaching en intervisie. Zo houden we elkaar scherp op waar de uitdagingen zitten en hoe we die samen oplossen.
Talentontwikkeling en Burgerschap
Samen met de partners van de Utrechtse Onderwijsagenda zetten we in op dat ieder kind zijn of haar talenten ten volle kan benutten, ongeacht het opleidingsniveau van ouders, afkomst of thuissituatie. Voorschoolse educatie, de kinderopvang en onderwijs spelen een belangrijke rol in het stimuleren van de talenten van kinderen. Het gaat hierbij om talenten en vaardigheden op alle gebieden.
Talentontwikkeling 0-12 geven we vorm door middel van het verstrekken van subsidies aan (brede) scholen voor activiteiten en combinatiefuncties, burgerschap en cultuureducatie. Wij subsidiëren scholen via de schoolbesturen, waarbij zij binnen de kaders vrij zijn om de middelen in te zetten op een manier die zij vinden bijdragen aan het realiseren van een samenhangend aanbod van talentontwikkeling.
Ook in 2021 zullen er in Utrecht elf brede scholen zijn met in totaal ruim 17.000 leerlingen. Op deze scholen vinden activiteiten op het gebied van sport, cultuur, techniek en media plaats, die worden gecoördineerd door combinatiefunctionarissen (11,8 FTE). Daarnaast zijn er activiteiten op scholen die een hogere achterstandsscore hebben dan 1,25. De combinatiefunctionarissen worden met middelen van het Rijk en cofinanciering door de gemeente gesubsidieerd. Ook voor de activiteiten is subsidie beschikbaar.
Burgerschapsvorming is een integraal onderdeel van de Brede School. In 2021 wordt op circa 75% van
het primair onderwijs burgerschaps-onderwijs gegeven door gebruik te maken van de methodiek van de Vreedzame School. Er vindt afstemming plaats met het programma van de vreedzame wijk.
Cultuureducatie
Uit de gesprekken over de uitvoering van het Actieplan Cultuureducatie met, schoolbesturen, Interne Cultuur Coördinatoren en aanbieders van cultuureducatie in 2020 zijn vijf actiepunten naar voren gekomen. Deze punten worden in 2021 in samenwerking met de Stichting Cultuur & School gerealiseerd:
- Uitbreiding van de website vanwege het overnemen van activiteiten van CultOn;
- Een on-offline community voor het onderwijs en in Utrecht gevestigde culturele aanbieders;
- Het ondersteunen van scholen bij expertise en innovatie vraagstukken;
- Een online aanbod voor binnen schoolse cultuureducatie activiteiten;
- Eén aanspreekpunt binnen de gemeente.
Amateurkunsteducatie
We voeren het in 2019 vastgestelde beleid voor amateurkunsteducatie in de periode 2019-2021 in de vorm van een proeftuin uit. We hebben de tien betrokken organisaties het afgelopen jaar gemonitord in de uitvoering van hun activiteiten. We gebruiken de uitkomsten als basis voor het beleid voor de periode 2022-2024. Met dit beleid willen we het creatieve vermogen en de talenten van kinderen, jongeren en volwassenen stimuleren. Dit realiseren we door organisaties te subsidiëren die in verschillende wijken activiteiten aanbieden in de verschillende kunstdisciplines.
Doorgaande leerlijnen en soepele overgangen
Alle leerlingen verdienen een eerlijke kans op een plek binnen het voortgezet onderwijs, passend bij hun niveau. Brede brugklassen zijn hiervoor belangrijk zodat leerlingen die het nodig hebben de tijd krijgen om te ervaren welke schoolsoort het beste bij hen past.
Sinds enige jaren bestaat er een procedure voor de overgang van PO naar VO. Leerlingen geven aan wat hun school van eerste keuze is. Op het moment dat er niet genoeg plekken zijn, wordt er geloot volgens een vastgestelde procedure. Deze procedure wordt uitgevoerd door het samenwerkingsverband SterkVO, waarvoor zij een subsidie ontvangen.
In 2021 zetten we vanuit de UOA-werkgroep Utrechtse Kindcentra een volgende stap in de uitwerking van de uitgangspunten voor het huisvestingskader van de Utrechtse Kindcentra. De Kindcentra dragen bij aan soepele overgangen door de nauwe samenwerking tussen in elk geval kinderopvang, school en BSO. Op sommige plekken leidt de ontwikkeling van een Kindcentrum tot een huisvestingsbehoefte. Op andere plekken niet. Het huisvestingskader moet helpen bij de afweging welke locaties prioriteit hebben bij een huisvestingsbehoefte, zodat we de financiële middelen kunnen inzetten op de plekken waar dit het hardst nodig is.
In 2021 bekijken we samen met de schoolbesturen in de stad op welke manier we het onderwijs voor 10 tot 14-jarigen vorm kunnen geven. Samen verkennen we de mogelijkheden en zoeken we naar oplossingen binnen het bestaande budget onderwijshuisvesting.
Utrecht Leert!
Goed onderwijspersoneel is de sleutel tot goed onderwijs. Het tekort aan leraren in Nederland loopt echter snel op; ook in Utrecht. Het actuele lerarentekort in Utrecht (d.d. 24 april 2020) ligt met 3,3% boven de landelijke raming van 2,0% door CentERdata. Het onderwijsveld in Utrecht werkt in de volle breedte samen om het tekort aan onderwijspersoneel in het primair en het voortgezet onderwijs terug te dringen.
In partnerschap en met breed draagvlak werken de provincie, schoolbesturen, scholen, educatieve opleidingen en de gemeente intensief samen om te ontdekken wat werkt. Dit partnerschap wordt vormgegeven in een integraal programma; Utrecht Leert! 2020-2022 waarin PO, VO, MBO en de opleidingen voor de onderwijssector samenwerken in de Utrechtse Leraren Opleiders Alliantie.
Binnen Utrecht Leert! werken we samen aan drie actielijnen die cruciaal zijn voor de toekomstperspectieven van het onderwijs in Nederland:
- Opleiden en begeleiden in scholen
- Het nieuwe opleiden
- Binden en boeien van onderwijstalent. Zo zetten we in op het realiseren van toekomstbestendig effect en zijn we flexibel om daar waar nodig bij te sturen.
Door een succesvolle lobby stelt het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap extra middelen beschikbaar daar waar de urgentie het hoogst is: het primair onderwijs. Over de inzet van de verschillende middelen maken we gezamenlijke afspraken.