Samenvatting

In onze dienstverlening willen we een gastvrije en inclusieve gemeente zijn en blijven. Daarom verbeteren we voortdurend onze dienstverlening om de kwaliteit vast te houden, ook nu tijdens de geldende beperkingen als gevolg van corona. We meten en toetsen doorlopend de behoeften van onze inwoners. Dat doen we door data-analyse en klanttevredenheidsonderzoeken. Deze verbeteringen willen we inhoudelijk goed en financieel efficiënt uitvoeren. Investeringen doen we daarom zoveel mogelijk in landelijk verband.

Een fundamentele taak van de gemeente is het betrouwbaar beheren en onderhouden van de gegevens in de Basisregistratie Personen (BRP). De BRP is de noodzakelijke basis voor het recht van iedere inwoner. Het is ook een belangrijke hindernis voor hen die géén recht hebben op onze voorzieningen. We houden de registraties op een zo hoog mogelijk niveau van betrouwbaarheid en actualiteit. Zo helpen we het terugdringen van criminaliteit en ondermijning. In 2021 investeren we in de kwaliteit van de BRP door eigen kwaliteitsmonitoring en samenwerking met andere (rijks)diensten. Burgerzaken, Werk en Inkomen (WenI) en Vergunningen Toezicht en Handhaving (VTH), onderzoeken het komende jaar 1000 risicoadressen. Dit doen we op basis van de aangeleverde risico-adressen van de Landelijke Aanpak Adreskwaliteit (LAA) en op grond van lokale aanwijzingen.

Een andere belangrijke taak in 2021 is het organiseren van de tweede kamer verkiezingen in maart. Bij de organisatie daarvan houden we rekening met de dan geldende RIVM-richtlijnen.

De gemeente betrekt Utrechters om mee te denken en beslissen over onderwerpen die hen aangaan. De participatie organiseren we in een vorm die past bij de vraag en de (doel)groepen die we willen bereiken en bij wat nu mogelijk is tijdens de anderhalvemeterfase.

Utrecht ontwikkelt zich snel op het gebied van wonen, economie, energie, mobiliteit, zorg, openbare ruimte en klimaat. De stad blijft naar verwachting aantrekkelijk en groeit volgens de laatste bevolkingsprognose naar 455.000 inwoners in 2040 (prognose november 2019). Er zijn zo’n 60.000 extra woningen en 80.000 arbeidsplaatsen nodig. De verstedelijking van Utrecht moet in balans blijven met de kwaliteit en leefbaarheid voor inwoners en bezoekers. Van groot belang is een kwalitatief goede openbare ruimte, met voldoende groen en mogelijkheden voor ontmoeten en bewegen. In ons investeringspakket voor het herstel uit de crisis maken we hiervoor extra middelen vrij. Een ander belangrijk element in ons crisisinvesteringspakket is een duurzaam hoge woningbouwproductie. In 2021 starten we de bouw van 2.700 tot 3.300 woningen.

Bij de snelle ontwikkeling van de stad willen we dat de stad ‘van iedereen blijft’. Met een inclusief karakter en gemengd en betaalbaar wonen. We sturen op de groei in tempo, locaties, gemengde wijken en voldoende woningen voor kwetsbare groepen. In het crisisinvesteringspakket maken we middelen vrij om hier extra in te investeren. We werken aan voldoende, kwalitatief goede en uiteenlopende voorzieningen die aansluiten op de behoeften van (toekomstige) bewoners en gebruikers. Ook is er ruimte nodig om te werken en te studeren. Met andere aanpassingen spelen we in op het veranderende klimaat en het bereikbaar houden van de stad.

In 2021 vindt in uw raad besluitvorming over de Ruimtelijke Strategie Utrecht 2040 plaats. In dit toekomstperspectief voor de stad, waar Gezond Stedelijke Leven voor Iedereen centraal staat, wordt het verstedelijkingsperspectief voor de stad voor de lange termijn vastgelegd.

Utrecht wil zo snel mogelijk klimaatneutraal zijn. Daarom richten wij ons samen met partijen, bewoners en bedrijven in de stad op energie besparen door gebouwen te isoleren, duurzaam energie opwekken en een energie-infrastructuur die past bij de duurzame warmtevoorziening. In 2021 vindt in uw raad besluitvorming plaats over de transitievisie warmte, waarin per buurt het beoogd duurzame alternatief wordt vastgesteld. In Overvecht-Noord leggen we de raad een Wijkuitvoeringsplan voor met de definitieve keuze voor duurzame warmte. Dit geeft invulling aan de inzet van middelen uit het crisisinvesteringspakket voor Overvecht-Noord aardgasvrij. Ook vindt in uw raad besluitvorming plaats over de Utrechtse inbreng in de regionale energiestrategie met een Utrechtse bijdrage met locaties voor duurzame energie opwekking.

Een gezond leefklimaat is belangrijk voor de inwoners van Utrecht. De coronacrisis heeft dit eens te meer duidelijk gemaakt. Inwoners waardeerden de vermindering van verkeer op straat en de schonere lucht, en ook het belang van de directe groene woonomgeving is duidelijk naar voren gekomen. We zetten in 2021 in op een gezonde lucht, een gezonde bodem incl. het grondwater, en werken aan het klimaatadaptief, hernieuwbaar en circulair maken van de stad.

In 2021 ligt de focus voor mobiliteit naast het al lopende programma op:

• maatregelen in verband met het coronavirus
• parkeervisie
• mobiliteitsplan 2040.

Maatregelen in verband met het coronavirus
Naar verwachting zullen in een deel van 2021 nog maatregelen nodig zijn om de besmetting door het coronavirus te voorkomen. Dat kan gaan om het voetgangersgebied in het centrum en andere maatregelen om voetgangers en fietsers op drukke plekken meer ruimte te geven.
Daarnaast gaan we in 2021 voort met de in 2020 gestarte gebiedsgerichte aanpak in het Utrecht Science Park, het Centrumgebied en Lage Weide. Samen met de provincie en het Rijk maken we afspraken met werkgevers en onderwijsinstellingen om te zorgen dat we besmetting zoveel mogelijk voorkomen door onder meer spreiding van starttijden en thuiswerken. De inzet is om de maatregelen die ook na de coronacrisis bijdragen aan de opgave voor mobiliteit vast te houden.
Onderdeel van het crisisinvesteringspakket zijn diverse mobiliteitsprojecten die al in de planning zaten, maar die we eerder gaan uitvoeren. In 2021 bereiden we die projecten voor en starten de eerste projecten.

Parkeervisie
In 2020 bieden wij uw raad een voorstel aan voor de Parkeervisie met de eerste drie uitwerkingsmodules (Parkeernormen, Parkeren op afstand en Aanpak betaald parkeren). In de loop van 2021 volgen de laatste drie modules: Aanpak parkeren openbare ruimte, Parkeren en toegankelijkheid en Fietsparkeren.
De Parkeervisie is onderdeel van het mobiliteitsbeleid en wordt in samenhang met de actualisering van het Mobiliteitsplan 2040 uitgewerkt.
Daar waar in de stad de beschikbare openbare ruimte het kleinst is en de druk op de parkeerruimte op straat het hoogst (A1 en A2), verhogen we het parkeertarief voor de straatvergunning voor bewoners. Tegelijk zetten we in dit gebied maatregelen in om de overstap van parkeren op straat naar garage, P+R of deelauto makkelijker te maken. En we bieden de ruimte om vrijkomende parkeerplekken op te kunnen heffen en in overleg met de bewoners in te richten voor prettig verblijven, groen en spelen.

Mobiliteitsplan 2040
In 2020 zal het college het Mobiliteitsplan actualiseren en ter inzage leggen. Daarmee verlengt het college de horizon naar 2040. Het plan is gebaseerd op de koers voor verstedelijking zoals die is vastgelegd in de Ruimtelijke Strategie Utrecht . Belangrijke onderdelen van het plan zijn een fijnmazig fietsroutenetwerk, een schaalsprong in het OV door de ontwikkeling van een OV-netwerk met Lightrail (het 'wiel met spaken') en een daarbij aansluitend netwerk van verkeersknooppunten waar de verschillende soorten verkeer (auto, OV, fiets, lopen) bij elkaar komen en parkeervoorzieningen worden gerealiseerd.

Door het coronavirus werd duidelijk hoe belangrijk een veilige, toegankelijke en gezonde openbare ruimte is voor de inwoners van Utrecht. Groen op loopafstand dichtbij huis is een absolute noodzaak. Daarom versnellen we de vergroening van Rivierenwijk en de uitvoering van het Groene Lint. Utrecht wil gezond stedelijk leven voor mens en dier in een groene leefomgeving. We investeren daarin en ontwikkelen de stad vanuit het principe “Groen, tenzij… “. Groen draagt bij aan een klimaatbestendige stad, biodiversiteit en gezondheid. Groen helpt om droogte, hitte en wateroverlast tegen te gaan. We versterken groenblauwe structuren bijvoorbeeld bij de Kromme Rijn, verwijderen verharding en voegen (meer) groen toe in de openbare ruimte. Ook stimuleren we particulieren om hun eigendom groener te maken. We maken van Utrecht een beweegvriendelijke stad met voldoende aangename verblijfs- en ontmoetingsplekken. Zo realiseren we de eerste fase van de Johan Wagenaarkade als onderdeel van het Rondje Stadseiland.
In een klimaatbestendige stad is er voldoende ruimte om extreme buien op te vangen, zodat ze geen schade kunnen aanrichten. Het afvalwatersysteem leidt het hemelwater nu nog naar het riool. Beter is dat we hemelwater vasthouden op de plek waar het gevallen is en in droge periodes nuttig gebruiken voor het groen. Daarvoor moeten we het afvalwatersysteem ombouwen. In de aanpak van de riolering nemen we het afvalwatersysteem meteen mee. Vooral in de naoorlogse wijken is het rioleringssysteem verouderd en aan vervanging toe. Ons beleid voor de komende jaren staat in de nieuwe Klimaatadaptatie visie en het nieuwe Plan Gemeentelijke Watertaken. Deze worden naar verwachting begin 2021 door de raad vastgesteld.

Meer inwoners in de stad betekent groter gebruik van de openbare ruimte en vaker (groot) onderhoud. We vervangen de riolering en voeren (groot) onderhoud uit aan wegen, bruggen, tunnels, verkeersregelinstallaties, openbare verlichting en groen. Het werk doen we zoveel mogelijk samen met projecten uit andere programma’s en we halen investeringen naar voren in het crisisinvesteringspakket. Door een goede planning beperken we overlast, besparen we kosten en steunen we het werk van andere programma's. Dit najaar leggen wij een nieuwe Kadernota beheer openbare ruimte voor, waarin staat hoe groot het achterstallig onderhoud is, wat we daaraan gaan doen en wat dat kost. Onze materialen kopen we duurzaam in. In de eerste helft 2021 bespreken we met de raad een grondige herziening van het project wal- en kluismuren en een integrale aanpak voor het wervengebied.

Met het programma Economie & Werkgelegenheid voor Iedereen werken we aan een toekomstbestendige werkgelegenheid en competentieontwikkeling van de beroepsbevolking en het verbeteren van het vestigingsklimaat en het investeringsklimaat, onder andere door modernisering van het retailaanbod en werklocaties. Dit is nu extra dringend door de effecten van het coronavirus op onze economie. In 2021 werken we aan het economisch herstel in de wijken en de binnenstad, de stad als geheel en de regio en bestrijden we de negatieve economische effecten van het coronavirus. Dit doen we met onze samenwerkingspartijen.

Ondanks de crisis zijn er nog steeds economische sectoren die stabiel blijven of waar de vraag naar werknemers zelfs groeit. Gezondheidszorg, onderwijs, ICT, delen van de bouw, installatiesector en circulaire economie. Dit zijn toekomstbestendige sectoren. De uitdaging is om werknemers die hun werk kwijt (dreigen te) raken om te scholen naar één van die sectoren. Vanwege de coronacrisis investeren we extra in het begeleiden en opleiden naar toekomstbestendig werken.

Om het vestigings- en investeringsklimaat te versterken, hebben we samen met de regiopartners in 2020 de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Regio Utrecht (ROM Regio Utrecht) opgericht. We gebruiken de ROM ook voor de verdeling van corona gerelateerde rijksmiddelen naar het regionale mkb.

Het coronavirus heeft grote gevolgen voor veel Utrechters en zorgt voor een forse toename van bestaansonzekerheid. Meer Utrechters doen een beroep op de bijstand omdat ze hun baan verliezen en inkomsten zien dalen. Naast de (tijdelijke) crisismaatregelen die nodig zijn, werken in 2021 ook aan het zoveel mogelijk mensen laten meedoen in de maatschappij. Dit doen we bijvoorbeeld door de opgave Werkbeweging , het verbeteren van armoederegelingen, schuldhulpverlening en het Jongerenfonds. Deze opgaven worden in 2021 allemaal sterk beïnvloed door de verhoogde instroom door de coronacrisis. De extra investering die dat vraagt, in samenhang met opleiden naar werk, is onderdeel van de crisismaatregelen.

We verwachten dat het bijstandsbestand in 2021 verder stijgt. Volgens de augustus-raming van het CPB loopt de werkloosheid op naar 7% in 2021. Met een verhoging naar 10% als een tweede coronagolf en een nieuwe lockdown zich voltrekken. Dat zou betekenen dat eind 2021 in Utrecht 11.300 tot 12.500 huishoudens in de bijstand zitten.

De situatie raakt mensen hard als zij al in een onzekere positie zijn. Bestaande kwetsbare groepen voelen het financieel extra hard. Daarnaast ontstaan er nieuwe kwetsbare groepen. Zoals periodiek werklozen, flexwerkers, ZZP’ers, jongeren zonder startkwalificatie. Vanuit tijdelijk werk vallen mensen snel terug. Door de aard van deze recessie verliezen nieuwe groepen hun (kans op een) baan. In andere recessies werden zij minder geraakt. Ook kansrijkere en jonge mensen komen in de bijstand. Dit vraagt om aanpassing in de werkdienstverlening van Werk en Inkomen.

De recessie heeft veel invloed op de omvang én de vorm van de armoede- en schuldenproblematiek. Voor 2021 verwachten we een toename van het aantal mensen met problematische schulden. We gaan extra inspanningen leveren om deze mensen te helpen en verleggen een aantal accenten in de actieagenda Utrechters Schuldenvrij.

Goed onderwijs draagt bij aan een gezond leven voor Utrechtse leerlingen en studenten en geeft hen ruimte voor ontwikkeling. In 2021 werken we aan vier opgaven: gelijke onderwijskansen voor ieder kind, beste leraren, moderne en toekomstbestendige onderwijsvoorzieningen en een goede aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Deze opgaven zijn extra urgent in het licht van de coronacrisis. Daarom investeren we met de crisismaatregelen extra in gelijke kansen voor jonge kinderen en het toekomstgericht opleiden.

Om gelijke kansen te creëren voor alle kinderen willen we taalachterstanden al op jonge leeftijd terugdringen. Ook zorgen we voor soepele overgangen tussen de verschillende schoolloopbaanfases. Met de actieplannen van Utrecht Leert! zoeken en behouden we voldoende goede leraren voor onze stad. We stimuleren in 2021 de aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt met speciale aandacht voor (v)mbo. Samen met de schoolbesturen werken we aan een eerlijk en transparant systeem van aanmelding en toelating tot het basisonderwijs.

In de groeiende stad is ruimte schaars en is het lastig om in de ruimtebehoefte van scholen te voorzien. In 2021 werken we aan goede huisvesting, passend bij de inhoudelijke onderwijsambities en aan duurzaamheid.

In Utrecht vinden we het belangrijk dat iedereen gezond, prettig en zelfstandig kan wonen en leven. Wanneer dit (even) niet het geval is, bieden we daarbij hulp. Zorg op maat betekent dat we per situatie kijken wat er nodig is voor inwoners. Door zorg dichtbij in de wijk te organiseren sluiten we beter aan bij wat zij nodig hebben en bij hun leefwereld. We zorgen dat kinderen gezond en veilig opgroeien en zich maximaal kunnen ontwikkelen en ontplooien.

In 2020 is de Utrechtse Zorg voor Jeugd eenvoudiger ingericht. In 2021 ligt onze aandacht op het gezamenlijk leren en ontwikkelen. Met verschillende partners werken als ‘team in de wijk’ samen: buurtteams, jeugdgezondheidszorg, scholen, sociaal makelaars, huisartsen en specialisten. Ze voorkomen (zwaardere) problemen door deze eerder aan de ‘voorkant’ te herkennen en aan te pakken. Door het coronavirus verwachten we in 2021 een groter beroep op zorg en ondersteuning vanuit Jeugdwet en Wmo. Het gaat dan om het inhalen van uitgestelde ondersteuning en om nieuwe ondersteuningsvragen. Inwoners, partners en zorgaanbieders toonden enorme veerkracht, grote flexibiliteit en een betere samenwerking. Met hen gebruiken we de versnelde, preventieve aanpak om zorgvragen zo veel mogelijk te beperken of te voorkomen. Met de expertisenetwerken Flevoland en Utrecht versterken we de bovenregionale samenwerking. Vooral bij het ontwikkelen van expertise voor meervoudige complexe situaties die weinig voorkomen.

De basiszorg voor daklozen valt vanaf 1 januari 2021 onder één onafhankelijke organisatie. We werken aan een Thuis voor iedereen door huisvesting van dak- en thuislozen, kwetsbare jongeren en ouderen. In de crisismaatregelen investeren we hier extra in. In 2021 richten we ons extra op het programma Eerst een Thuis, dat het aantal daklozen wil terugdringen. We stimuleren de beweging van Beschermd wonen in een instelling naar Beschermd thuis voor mensen die 24-uurs ondersteuning nodig hebben. Met de regiogemeenten zorgen we dat er voldoende geschikte woonplekken komen. We dragen de verantwoordelijkheid voor beschermd wonen over van de stad naar de regiogemeenten en we werken aan efficiënter vervoer.

Het is belangrijk dat mensen (langer) thuis kunnen wonen. Daarom verbeteren we de dienstverlening bij het aanvragen van hulpmiddelen. In het Utrechts zorglandschap zorgen we dat de hulp bij huishouden een betere positie krijgt tussen de zorgverleners in de buurt.

Medio 2021 gaat de inburgeringswet in en krijgen statushouders mogelijkheden om goed in te burgeren. Asielzoekers en statushouders kunnen vanaf de eerste dag aan de slag met activering en integratie.

De belangrijkste opgave van het programma Volksgezondheid [link naar programma] is het vergroten van de gezondheid van Utrechters. Vooral bij de inwoners die iets meer, extra’s of anders nodig hebben om zich gezond te voelen. 78% van de Utrechtse volwassenen (19 jaar en ouder) en 90% van de kinderen (10-12 jaar) ervaart zijn of haar gezondheid als (heel) goed. Dit is positief, maar er zijn zorgen. De verschillen in ervaren gezondheid zijn namelijk groot. Dit valt op als we kijken naar verschillende maatschappelijke kenmerken zoals opleidingsniveau en inkomen. We verwachten dat de coronacrisis deze verschillen nog groter maakt. Op de lange termijn willen we deze gezondheidsverschillen in 2040 laten afnemen met 30%.

Onze aandacht ligt ook bij het beperken van de negatieve gevolgen van het coronavirus op de gezondheid. Door deze gezondheidscrisis staat de ervaren gezondheid onder druk, vooral bij Utrechters die al kwetsbaar waren. We richten ons extra op ouderen en inwoners met psychische problematiek. We onderzoeken de (middel)lange termijn invloed van de coronamaatregelen op gezondheid en gezondheidsverschillen.

Ook in 2021 voeren we onze basistaken uit zoals de Inspectie Kinderopvang en de Jeugdgezondheidszorg (JGZ). De speerpunten uit het Volksgezondheidsbeleid 2019-2023 stimuleren we extra. We zetten hiermee actief in op de achterliggende factoren van gezondheid. Bij alles wat we doen proberen we het grootste verschil te maken voor de inwoners die onze hulp het meest nodig hebben. Niet voor ieder hetzelfde, maar voor ieder het zijne. We doen dit samen met inwoners, partijen en netwerken in de stad.

Ons doel is een veilige stad voor iedereen zodat Utrecht een stad is waar iedereen prettig kan wonen en verblijven. Daar werken we samen met verschillende veiligheidspartners in de stad aan. De crisisorganisatie is ondergebracht bij de afdeling veiligheid en ondersteunt de burgemeester ook in zijn rol als voorzitter veiligheidsregio bij de aanpak van de bestrijding van het virus.

De gevolgen van het coronavirus hebben ook hun uitwerking op de veiligheid in de stad. We zijn lang niet in staat geweest om persoonlijke, niet digitale contacten te organiseren met doelgroepen met ingewikkelde problematiek die daar wel baat bij hebben. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om de persoonsgerichte aanpak vanuit het zorg- en veiligheidshuis. Ook zien we een flinke stijging van cybercrime en overlastincidenten. En doordat meer mensen hun baan verloren, is de kans op stapeling van sociaaleconomische problematiek in de toch al kwetsbare wijken een groot risico voor de aantrekkingskracht van het snelle drugsgeld op (kwetsbare) jongeren. De onzichtbare criminaliteit is op plekken nog onzichtbaarder geworden, simpelweg omdat we minder op straat waren.

Ongeregeldheden in augustus 2020 hebben laten zien dat contact in de wijk, ook met een soms moeilijke bereikbare doelgroep essentieel is. De rol van social media was bij het ontstaan van de ongeregeldheden bepalend. Een investering op (digitaal) contact met deze doelgroep in toch al kwetsbare wijken, is zeer belangrijk.

Daarom intensiveren wij in de aanpak van ondermijning en het versterken van onze (digitale) informatie in de wijken. In het Integraal Veiligheidsplan 2019 - 2022 staan de afspraken tussen de gemeente en de (veiligheids)partners. Het bevat ook de veiligheidsdoelen en prioriteiten van gemeente, openbaar ministerie en politie voor Utrecht tot en met 2022 waarbij de gemeente regie voert.

Utrecht is een groeiende stad, dat gaat ook gevolgen hebben voor criminaliteit en overlast. Het is daarom onze grote ambitie om het veiligheidsniveau (2018) in elk geval vasthouden. De druk op de crisisorganisatie blijft voor nu onverminderd groot, ook het toenemend aantal (grote) demonstraties zet druk op de organisatie. De komende periode houden we naast deze basis op orde houden, vier aanvullende doelen: 1) Ondermijning steviger aanpakken, 2) Zorg en veiligheid dichter bij elkaar 3) Een veiliger digitale stad 4) Veiliger verkeer.

Kunst kleurt onze stad en is van grote waarde, nu en in de toekomst. We willen dat Utrecht uitgroeit tot een inclusieve en toegankelijke culturele metropool. Met veel artistieke disciplines, genres en mengvormen daarvan. Op korte termijn richten we ons met een maatregelenpakket op het ondersteunen van essentiële culturele voorzieningen, nu zij door de coronamaatregelen minder activiteiten kunnen ontplooien en daarom minder inkomsten hebben.

Daarnaast blijven we met het cultuurprogramma investeren in innovatie en in een dynamische culturele sector. We stimuleren kunstenaars, muzikanten en culturele organisaties zich te ontwikkelen op artistiek, fysiek en financieel vlak. Als zij meegroeien met de stad ontstaat een uitdagend, kritisch, vernieuwend en verbindend cultureel leven. Het is belangrijk dat we voorzien in de juiste randvoorwaarden.

Met programma’s en activiteiten stimuleren we creatief vermogen. We vinden dat iedereen de kans moet krijgen om zich artistiek te ontplooien. Samen maken, tonen en beleven staat centraal. We organiseren in Utrecht een stevige keten van cultuureducatie, amateurkunst(educatie), talentontwikkeling en professionele praktijk. In Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern doen we dit onder andere door de culturele infrastructuur voor jongeren te versterken. Via de subsidieregeling voor combinatiefuncties ondersteunen we cultuurcoaches in de stad. Zij helpen het ontwikkelen van een creatieve en onderzoekende houding en het vergroten van cultuurdeelname in alle delen van de stad. Zo kan Utrecht uitgroeien tot een inclusieve culturele metropool die bijdraagt aan de diversiteit die onze stad kenmerkt.

2021 is het eerste jaar van de nieuwe Cultuurnotaperiode (2021-2024). De nieuwe tweejarige regeling start in 2021.

Een sterke sociale basis draagt eraan bij dat iedereen gezond en veilig kan opgroeien, talenten kan ontwikkelen, mee kan doen en kan sporten en bewegen. Vanwege de coronacrisis is een sterkere sociale basis belangrijker dan ooit. Daarvoor hebben we een goede en toegankelijke basisinfrastructuur nodig waarin iedereen activiteiten kan ontplooien, en een ondersteuningsstructuur voor vrijwilligers, mantelzorgers, initiatieven en vrijwilligersorganisaties die stimuleert, faciliteert, ondersteunt en vrijwillige inzet waardeert.

In de groeiende stad zorgen we dat de basisvoorzieningen op peil blijven. Het haalbaarheidsonderzoek overdekt zwemwater heeft aangetoond dat er meer water nodig is voor banenzwemmen en zwemverenigingen. Daarom maken we een nieuw zwembad in het Maximapark mogelijk, door de grond te reserveren. Het plan moet nog verder worden uitgewerkt en goedgekeurd. De structurele lasten van het nieuwe zwembad kunnen worden gedekt uit toekomstige jaarsneden groei.

Samenleven
We steunen vrijwilligersorganisaties en initiatieven die de sociale basis versterken door middel van de nieuwe subsidieregeling ‘Vrijwillige inzet voor elkaar’ die in 2021 start. We vergroten het ondersteuningsaanbod voor mantelzorgers met respijtzorg-aan-huis, om te voorkomen dat ze overbelast raken. Ook blijven we eenzaamheid in het leven van Utrechters bestrijden.

We werken aan goede en toegankelijke plekken om elkaar te ontmoeten. In 2021 passen we een aantal buurtcentra en een kinderboerderij aan zodat ze laagdrempelig, schoon, veilig en gastvrij zijn. We blijven ook breder werken aan het verbeteren van de toegankelijkheid van voorzieningen in de stad op basis van de agenda ‘Utrecht voor iedereen toegankelijk’ en het uitvoeringsprogramma.

Taal is de basis om mee te kunnen doen. De Rekenkamer deed aanbevelingen over laaggeletterdheid. Die werken we verder uit in lijn met het Meerjarenprogramma 2019 – 2022 . Zo verbeteren we onder andere de toegang van de digiTaalhuizen en we zetten de Ervaringwijzer in als effectmeter.

Kinderen en jongeren hebben recht op gelijke kansen in hun ontwikkeling; recht om mee te praten en mee te doen in onze stad. Daarom zetten we in 2021 Utrechtse jonge helden in de schijnwerpers en nemen we een jongere aan als schaduwwethouder Jeugd. Essentiele voorzieningen zoals het jongerenwerk en informele zorg steunen we in de crisis, en waar nodig versterken we ze.

We willen een stad zijn waarin iedereen zichzelf kan zijn. We ontwikkelen in een nieuwe antidiscriminatie agenda op basis van de uitkomsten van een participatietraject en maken in 2021 afspraken met de sectoren onderwijs, sport, horeca, en woningmarkt in een anti-discriminatie pact.

Sport
Door de coronacrisis hebben onze inwoners een tijdlang niet kunnen sporten bij hun sportclub. Tegelijk hebben veel meer inwoners het buiten sporten ontdekt. We hebben gezien dat er veel veerkracht is bij de Utrechtse sportclubs, en willen de inzet van de talloze vrijwilligers, professionals en inwoners ondersteunen. Door de gevolgen van de coronacrisis zal de inzet van SportUtrecht zich in 2021 met name richten op het ondersteunen van sportaanbieders bij het herstellen en/of versterken van de vitaliteit en sportdeelname. Ook wordt extra ingezet op het ondersteunen van laagdrempelig beweegaanbod in de wijken, het versterken van het netwerk eromheen en het stimuleren van bewoners om te sporten en te bewegen, samen met partners in de sociale basis en de buurtteams.

In 2021 stellen we de Utrechtse sportagenda vast. De Utrechtse sportagenda gaat uit van de brede maatschappelijke waarde van sport en bewegen en wat daarvoor nodig is in een groeiende stad. Ook
werken we verder aan de thema’s van het Utrechts Sportakkoord : vitale aanbieders, positieve sportcultuur en inclusief sporten en bewegen. Partijen in de stad dagen we uit een bijdrage te leveren aan deze thema’s. Dat geldt bijvoorbeeld voor Topsport en talentontwikkeling , een nieuw deelthema in het Utrechts Sportakkoord.

Topsport en sportevenementen inspireren. Vanwege het coronavirus zijn er in 2020 een aanzienlijk aantal evenementen niet doorgegaan. We verwachten dat veel van de jaarlijkse klein- en grootschalige evenementen in 2021 weer georganiseerd worden. In 2021 besluiten we definitief of La Vuelta Holanda wel of niet doorgaat. Utrecht is in 2021 voor de tweede maal gaststad voor de BeNe Ladies Tour-start. Dit is de enige meerdaagse internationale elite wielerwedstrijd voor vrouwen.

Om een bijdrage te leveren aan een gezond stedelijk leven maken we versneld het gemeentelijk kernvastgoed energieneutraal. We voeren duurzaamheidsmaatregelen uit bij de projecten uit de Nota Kapitaalgoederen 2020 – 2023. De maatschappelijke waarde van het vastgoed staat centraal in ons vastgoedbeleid en beleidskaders. Het coronavirus heeft ook gevolgen voor de gemeentelijke vastgoedportefeuille. De verschillende steunmaatregelen helpen een aantal van onze huurders, maar de gevolgen over de hele portefeuille zijn op dit moment nog niet inzichtelijk. In 2021 verbeteren we het proces van sturen en verantwoorden op de investeringskredieten voor uitbreiding en vervanging en de reserves.

De maatschappelijke opgaven van de stad zijn leidend voor onze organisatie. Ze bepalen met welke partners, inwoners en andere overheden we samenwerken. Voor de bedrijfsvoering is het de opgave om het primaire proces hier optimaal bij te ondersteunen. Zo bereiken we samen de gewenste resultaten in stad. Hierbij past lichte, betrouwbare en wendbare bedrijfsvoering. Een bedrijfsvoering die qua omvang en werkzaamheden meebeweegt met de organisatie. Per 2021 hanteren we daarvoor een overhead die 25,7% bedraagt van de totale apparaatslasten. Daarmee blijft Utrecht een relatief kleinere overhead houden dan het landelijke gemiddelde, het G4-gemiddelde en het G10-gemiddelde.

In 2021 vervolgen we het meerjarige programma ‘Versterking Bedrijfsvoering’ . Dit programma maakt het makkelijker om capaciteit, inzet en sturing rond de opgaven te organiseren. Het programma richt zich op de volgende bewegingen:

• Van blik op aparte organisatieonderdelen naar het zicht op de totale organisatie.
• Van zicht op doelmatigheid naar zicht op doeltreffendheid.
• Van reactieve naar proactieve dienstverlening
• Van produceren van Planning & Control producten als doel op zich, naar continu weten, analyseren en handelen.
• Van focus op geld naar focus op inhoud.

De gezamenlijke strategische Bedrijfsvoeringsagenda helpt ons prioriteren, aansturen en bijsturen. In 2021 weken we onder andere aan het versterken van control en Werken 3.0. We willen de lessen die we geleerd hebben en voordelen van het thuiswerken in coronatijd behouden. Daarom werken we uit hoe “werken 3.0” er uit kan zien voor ons en wat dit betekent voor de werk- en managementstijl, ICT, dienstverlening en huisvesting.

In 2021 willen we de control gemeentebreed verder professionaliseren door zowel centraal als decentraal in de organisatie de focus van control expliciet te richten op de strategische doelstellingen en de brede bedrijfsvoering. Om dit te kunnen realiseren zijn in deze begroting structureel extra middelen vrijgemaakt om concerncontrol te versterken. Specifieke aandachtspunten voor 2021 zijn de professionalisering van risicomanagement en control op grote en risicovolle projecten en dossiers.

In deze programmabegroting neemt corona een belangrijke plaats in. We passen onze risicobereidheid in deze bijzondere omstandigheden aan en zetten een belangrijk deel van ons vermogen in om de directe gevolgen van de crisis op te kunnen vangen en een bestemmingsreserve te vormen om de aanvullende maatregelen te kunnen bekostigen. Dankzij beschikbare incidentele middelen is de financiële armslag om de crisis tegemoet te treden verder vergroot. De afweging in deze begroting vraagt om een balans tussen daadkrachtige maatregelen om Utrecht door de crisis te leiden en er zo sterk mogelijk uit te komen en daarnaast het omgaan met onzekerheden.

De integrale afweging, die normaal gesproken bij de voorjaarsnota plaatsvindt, is nu onderdeel van de programmabegroting. Het financiële beeld is geactualiseerd, waarbij wij een aantal knelpunten hebben opgelost. Ook is het uitgangspunt groei voor groei zoals gebruikelijk toegepast. We richten de beschikbare middelen sterker naar de opgaven waar we voor staan: permanent prioriteren. In lijn met de kaderbrief zijn we terughoudend geweest met het inpassen van nieuwe activiteiten. Daartegenover staat dat er structurele financiële ruimte is gecreëerd. We stellen daarom voor de uitvoering van enkele taken te versoberen en specifieke inkomsten te verhogen: het tarief van de parkeervergunningen, de hondenbelasting en huwelijksleges. Daarnaast stijgt de afvalstoffenheffing in 2021 fors, doordat de kosten voor afvalinzameling en verwerking sterk toenemen. Daarmee nemen de woonlasten voor inwoners toe. We kiezen er nu voor om de OZB en andere belastingen en heffingen niet te laten stijgen, maar die tarieven alleen voor inflatie aan te passen.

Hiermee kunnen we u een structureel sluitende begroting voorleggen. Het weerstandsvermogen ligt echter onder de norm en zal de komende jaren moeten worden aangevuld indien de crisis zich erger ontwikkelt dan waar we nu vanuit gaan. Risico’s die voor corona bestonden leggen nog altijd druk op de weerstandscapaciteit: de bekostiging van de taken in het sociale domein is structureel niet op orde, de uitkomst van de herijking van het gemeentefonds is onzeker.